جمعیت فنلاند؛ سومین کشور کم‌تراکم اروپا
جمعیت فنلاند بر اساس آخرین آمار بیش از ۵٫۶ میلیون نفر است. این رقم فنلاند را در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا از لحاظ جمعیت در رتبه ۱۹ از ۲۷ کشور قرار می‌دهد.
فهرست:
فنلاند کشوری کوچک اما جذاب در شمال اروپا است که با وجود مساحت وسیع خود، جمعیت نسبتاً کمی دارد. این کشور حدود ۵٫۵ میلیون نفر جمعیت دارد و جالب است بدانید بیش از ۳ میلیون سونا در فنلاند وجود دارد (تقریباً یک سونا به ازای هر دو نفر!). اطلاع از وضعیت جمعیت فنلاند برای درک بهتری از فرهنگ، اقتصاد و شرایط اجتماعی آن بسیار مفید است. همچنین دانستن پراکندگی و ساختار جمعیتی این کشور به ما کمک می‌کند تا تجربه سفر خود را بهتر برنامه‌ریزی کنیم؛ مثلاً در مناطق کم‌جمعیت شمال فنلاند می‌توان آرامش و طبیعت بکری را یافت که نتیجه تراکم پایین جمعیت است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر جمعیت فنلاند و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
جمعیت فنلاند چقدر است؟
فنلاند بر اساس آخرین آمار، در سال‌های اخیر بیش از ۵٫۶ میلیون نفر جمعیت داشته است. این رقم فنلاند را در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا از لحاظ جمعیت در رتبه ۱۹ از ۲۷ کشور قرار می‌دهد. با وجود مساحت قابل توجه، تراکم جمعیت فنلاند بسیار پایین و در حدود ۱۹نفر در هر کیلومتر مربع است؛ به طوری که بعد از ایسلند و نروژ، سومین کشور کم‌تراکم اروپا محسوب می‌شود. بیشتر مردم در بخش‌های جنوبی و شهرهای بزرگ سکونت دارند و حدود ۷۳٪جمعیت در نواحی شهری زندگی می‌کنند. این تمرکز جمعیتی در جنوب به این معناست که هنگام سفر به مناطق روستایی یا شمالی فنلاند، با سرزمین‌هایی وسیع و کم‌جمعیت روبه‌رو می‌شوید که سکوت و طبیعت دست‌نخورده آن‌ها شما را مجذوب خود خواهد کرد. به طور کلی جمعیت فنلاند در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی کم بوده و به صورت نامتوازن در کشور پراکنده شده است.
جمعیت فنلاند در سال 2024
طبق آمار رسمی، جمعیت فنلاند در ابتدای سال ۲۰۲۴ برابر با ۵٬۶۳۵٬۹۷۱ نفر بوده است. روند تغییرات سال‌های اخیر نشان می‌دهد جمعیت این کشور رشد بسیار آهسته‌ای دارد. در جدول زیر، جمعیت فنلاند در چند سال اخیر و نرخ رشد آن را مشاهده می‌کنید:
| سال میلادی (شمسی) | جمعیت فنلاند | نرخ رشد سالانه |
|---|---|---|
| ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) | ۵٬۵۶۹٬۰۰۰ نفر | ▲حدود ۰٫۳۶٪ |
| ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) | ۵٬۶۰۱٬۰۰۰ نفر | ▲حدود ۰٫۵۷٪ |
| ۲۰۲۴ (۱۴۰۳) | ۵٬۶۱۷٬۰۰۰ نفر | ▲۰٫۲۹٪ (کندتر) |
| ۲۰۲۵ (۱۴۰۴) | ۵٬۶۲۳٬۰۰۰ نفر (برآورد) | ▲۰٫۱۱٪ (بسیار ناچیز) |
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، جمعیت فنلاند در سال ۲۰۲۴ حدود ۵٫۶ میلیون نفر بوده و نرخ رشد آن کمتر از نیم درصد و رو به کاهش است. این آمار حاکی از رشد بسیار اندک جمعیت در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال‌های قبل است. به بیان دیگر، جمعیت فنلاند در سال ۲۰۲۴ تقریباً در حالت سکون بوده و تغییر چندانی نداشته است. این روند کُند رشد جمعیت، زنگ خطری برای آینده‌ی جمعیتی کشور است که در بخش‌های بعدی به دلایل آن می‌پردازیم.
رشد جمعیت فنلاند چقدر است؟
نرخ رشد جمعیت فنلاند در حال حاضر بسیار پایین و نزدیک به صفر است. در سال‌های اخیر تعداد تولدها از تعداد مرگ‌ومیرها کمتر بوده و رشد طبیعی جمعیت منفی شده است. برای مثال در سال ۲۰۲۴ تنها حدود ۴۳٬۷۰۰ نوزاد در فنلاند متولد شدند در حالی که همان سال بیش از ۵۸٬۰۰۰ نفر وفات یافتند. به این ترتیب رشد طبیعی (تولد منهای مرگ) فنلاند در ۲۰۲۴ حدود ۱۴٬۵۰۰- نفر بوده است که به معنای کاهش جمعیت بدون درنظرگیری مهاجرت است. با این حال، ورود مهاجران این کاهش را جبران کرده و باعث شده رشد کل جمعیت کمی بالاتر از صفر باقی بماند. نرخ رشد سالانه جمعیت فنلاند در دهه اخیر معمولاً زیر ۰٫۵٪ بوده است و در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ به حدود ۰٫۲٪ و حتی ۰٫۱٪ رسیده است. ادامه یافتن این روند می‌تواند در آینده منجر به کاهش جمعیت شود. از این رو، دولت فنلاند با دقت وضعیت را زیر نظر دارد و برای جلوگیری از ورود به مرحله رشد منفی پایدار، به فکر راهکارهایی برای افزایش رشد جمعیت (مانند تشویق زادآوری و پذیرش مهاجران متخصص) است.
- نرخ تولد (۲۰۲3): حدود ۷٫۸ تولد در هر ۱٬۰۰۰ نفر (یکی از پایین‌ترین‌ها در اروپا)
- نرخ مرگ‌ومیر (۲۰۲3): حدود ۱۰٫۳ فوتی در هر ۱٬۰۰۰ نفر (پیشی گرفتن از نرخ تولد)
- نرخ مهاجرت خالص: حدود ۸ مهاجر ورودی به ازای هر ۱٬۰۰۰ نفر جمعیت (کمک به جبران کاهش طبیعی)
به طور خلاصه، رشد جمعیت فنلاند در وضعیت بحرانی قرار دارد؛ به طوری که بدون مهاجرت، جمعیت این کشور روند کاهشی خواهد داشت. این موضوع نگرانی‌هایی را درباره آینده اقتصادی و اجتماعی فنلاند ایجاد کرده است، چرا که نیروی کار و جمعیت در سن فعالیت به تدریج کاهش می‌یابد.
سیاست‌های کنترل یا افزایش جمعیت فنلاند چیست؟
در حالی که بسیاری از کشورهای جهان با چالش افزایش بی‌رویه جمعیت مواجه‌اند، چالش فنلاند برعکس است؛ کاهش نرخ زاد و ولد و پیر شدن جمعیت. به همین دلیل سیاست‌های جمعیتی فنلاند معطوف به تشویق افزایش جمعیت و به‌ویژه افزایش نرخ فرزندآوری است. دولت فنلاند با آگاهی از روند کاهشی تولدها، اقداماتی را برای ترغیب خانواده‌ها به داشتن فرزند بیشتر انجام داده یا پیشنهاد کرده است. برای مثال، نظام رفاهی فنلاند حمایت‌های قابل توجهی به خانواده‌ها ارائه می‌کند: مرخصی‌های سخاوتمندانه زایمان و پدرانه، کمک‌هزینه‌ی فرزندان، خدمات مهدکودک با کیفیت و رایگان یا کم‌هزینه و غیره. با این وجود، نرخ تولد همچنان پایین باقی مانده است. در سال ۲۰۲۴ دولت یک کارگروه ویژه برای بررسی راهکارهای افزایش نرخ تولد تشکیل داد. این کارگروه پیشنهادهای متعددی از جمله افزایش آگاهی درباره باروری، بهبود دسترسی به درمان‌های ناباروری، حمایت روانی و اجتماعی از جوانان، تسهیل توازن کار و زندگی خانوادگی و رفع تبعیض‌های شغلی علیه والدین (به‌ویژه زنان در دوران بارداری و پس از آن) ارائه کرده است. به گفته این کارگروه، هیچ راه حل آسان و سریعی وجود ندارد اما مجموعه‌ای از اقدامات کوچک می‌تواند مؤثر واقع شود.
از سوی دیگر، سیاست‌های مهاجرتی فنلاند نیز بخشی از راهبرد جمعیتی است. این کشور در سال‌های اخیر با آغوش بازتری پذیرای مهاجران (خصوصاً نیروی کار ماهر و جوان) بوده است تا بخشی از کمبود زاد و ولد را جبران کند. رکورد مهاجرت در سال ۲۰۲۳ ثبت شد و اگر روند مهاجرت‌های ورودی ادامه یابد، احتمال دارد جمعیت فنلاند برخلاف پیش‌بینی‌های قبلی همچنان رشد کند و حتی تا سال ۲۰۴۰ به ۶ میلیون نفر برسد. در مجموع، رویکرد فنلاند به جمعیت بر کنترل کاهش جمعیت و حمایت از افزایش آن متمرکز است؛ یعنی به جای محدود کردن جمعیت، تمرکز بر ایجاد مشوق‌ها و شرایطی است که خانواده‌ها تمایل و توانایی داشتن فرزند بیشتر داشته باشند و کشور نیز از ورود مهاجران مفید استقبال کند.
بافت سنی جمعیت فنلاند چگونه است؟
ساختار سنی جمعیت فنلاند به سمت سالمندی پیش می‌رود. میانگین سنی جمعیت فنلاند حدود ۴۳ سال است که در مقایسه با بسیاری از کشورها سن نسبتاً بالایی محسوب می‌شود و بیانگر جمعیت پیرتر است. ترکیب هرم سنی فنلاند نشان می‌دهد که درصد افراد سالمند (بالای ۶۵ سال) رو به افزایش و درصد جوان‌ترها رو به کاهش است. به طور مشخص در سال ۲۰۲۴ توزیع سنی جمعیت به صورت زیر بوده است:
- کودکان و نوجوانان (۰–۱۴ سال): حدود ۱۴٫۶٪ از جمعیت
- جمعیت در سن کار (۱۵–۶۴ سال): حدود ۶۱٫۹٪ از جمعیت
- سالمندان (۶۵ سال و بیشتر): حدود ۲۳٫۶٪ از جمعیت
همان‌طور که می‌بینیم، تقریباً یک چهارم جمعیت فنلاند سالمند هستند. نسبت سالمندان به جوانان طی دهه‌های اخیر افزایش یافته و انتظار می‌رود این روند با کاهش نرخ تولد ادامه یابد. این پیرشدن جمعیت پیامدهای مهمی دارد؛ از جمله فشار بر سیستم‌های بازنشستگی و بهداشتی، کاهش نیروی کار فعال و نیاز به سیاست‌هایی برای مراقبت از سالمندان. دولت فنلاند و جامعه علمی این کشور از اکنون به فکر راه‌حل‌هایی همچون افزایش سن بازنشستگی، تشویق سالمندان به مشارکت اجتماعی و استفاده از فناوری برای مراقبت‌های پزشکی هستند تا با آثار سالمندی جمعیت مقابله کنند. بافت سنی فعلی فنلاند همچنین برای گردشگرانی که به این کشور سفر می‌کنند ملموس است؛ شما شاهد جامعه‌ای آرام‌تر و منظم‌تر با حضور گسترده سالمندان فعال خواهید بود که بخشی از فرهنگ فنلاند را شکل می‌دهند.
نسبت جمعیت زنان به مردان فنلاند
در فنلاند مانند بسیاری از کشورهای اروپایی، جمعیت زنان اندکی بیشتر از مردان است. به عبارت دیگر، نسبت جنسیتی جمعیت به نفع زنان سنگینی می‌کند. بر اساس آمار، به طور کلی به ازای هر ۱۰۰زن حدود ۹۷ مرد وجود دارد. این نسبت 0.97 مرد به ازای 1 زن نشان می‌دهد که جمعیت زنان حدود ۵۱٪ و جمعیت مردان حدود ۴۹٪ کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. علت این اختلاف جزئی، امید به زندگی بالاتر زنان و نرخ مرگ‌ومیر بیشتر مردان در سنین بالا است. به طور معمول در فنلاند (و بسیاری جوامع دیگر) نوزادان پسر کمی بیشتر از نوزادان دختر متولد می‌شوند (حدود ۱۰۵ پسر در برابر ۱۰۰ دختر)، اما به دلیل مرگ‌ومیر بالاتر مردان در طول زندگی، در سنین میانسالی و سالمندی تعداد زنان از مردان پیشی می‌گیرد. این موضوع را می‌توان در هرم سنی فنلاند نیز مشاهده کرد که در سنین بالا تعداد زنان قابل توجه‌تر است. از منظر اجتماعی، حضور پررنگ زنان در جمعیت فنلاند منجر به مشارکت گسترده آن‌ها در نیروی کار، آموزش عالی و عرصه‌های سیاسی شده است به طوری که فنلاند یکی از کشورهای پیشرو در برابری جنسیتی به شمار می‌آید. در سفر به فنلاند شما با جامعه‌ای مواجه می‌شوید که زنان در آن نقشی فعال و برابر با مردان دارند و این توازن جمعیتی در زندگی روزمره مشهود است.
نرخ ازدواج و فرزندآوری در فنلاند
نرخ ازدواج در فنلاند طی دهه‌های اخیر روندی کاهشی داشته است. بسیاری از جوانان فنلاندی ازدواج را به تعویق می‌اندازند یا به زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی روی می‌آورند. آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۳ میلادی تنها حدود ۲۰٬۶۹۳ ازدواج در فنلاند به ثبت رسیده است که نسبت به سال قبل کاهش داشته و یکی از پایین‌ترین ارقام ثبت ازدواج در تاریخ معاصر فنلاند است. این رقم معادل حدود ۳٫۸ ازدواج به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت می‌باشد که نرخ نسبتاً پایینی محسوب می‌شود. علاوه بر کم بودن تعداد ازدواج‌ها، میانگین سن ازدواج اول نیز در فنلاند بالا است؛ به طوری که زنان به طور متوسط در حدود ۳۲ تا ۳۳ سالگی و مردان حدود ۳۴تا ۳۵ سالگی ازدواج می‌کنند. بالا بودن سن ازدواج به معنای دیرتر تشکیل دادن خانواده و در نتیجه کاهش دوره فرزندآوری است.
از سوی دیگر، نرخ فرزندآوری (باروری) در فنلاند به یکی از پایین‌ترین سطوح تاریخی خود رسیده است. نرخ باروری کل در سال ۲۰۲۴ حدود ۱٫۲۵ فرزند به ازای هر زن بود که رقمی بسیار کمتر از سطح جایگزینی نسل (حدود ۲٫۱ فرزند به ازای هر زن) است. در سال ۲۰۲۳ نیز نرخ باروری به ۱٫۲۶ کاهش یافت و تعداد موالید به حدود ۴۳ هزار نوزاد در کل سال رسید. این پایین‌ترین میزان تولد سالانه از سال ۱۷۷۶ تاکنون بوده است که زنگ خطری جدی برای آینده جمعیت فنلاند محسوب می‌شود. به بیان دیگر، نسل جدید در فنلاند بسیار کوچکتر از نسل‌های قبلی است. عوامل متعددی در کاهش نرخ فرزندآوری نقش دارند که می‌توان به اولویت یافتن تحصیل و اشتغال زنان، هزینه‌های بالای بزرگ کردن فرزند، کمبود حمایت‌های خانوادگی فراتر از کمک‌های دولتی، تمایل به داشتن خانواده کوچکتر و حتی عوامل فرهنگی و فردگرایی اشاره کرد. دولت فنلاند تلاش دارد با بهبود شرایط نگهداری از کودکان، مرخصی والدین و تشویق تعادل کار و زندگی، زوج‌ها را به فرزندآوری ترغیب کند، اما همان‌طور که اشاره شد تاکنون روند نزولی متوقف نشده است.
جمعیت پایتخت فنلاند، هلسینکی
هلسینکی پایتخت فنلاند و بزرگ‌ترین شهر این کشور است. جمعیت شهر هلسینکی حدود ۶۸۴٬۰۰۰ نفر (در پایان سال ۲۰۲۴) بوده است. این رقم به تنهایی بیش از ۱۲٪ از جمعیت کل فنلاند را شامل می‌شود. اگر مجموعه منطقه کلان‌شهری هلسینکی که شهرهای اقماری مانند اسپو (Espoo) و وانتا (Vantaa) را نیز در بر می‌گیرد، در نظر بگیریم، جمعیت این محدوده شهری به حدود ۱٫۳ تا ۱٫۴ میلیون نفر می‌رسد. به عبارتی نزدیک به ۳۰٪ جمعیت فنلاند در منطقه کلان‌شهری هلسینکی زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده تمرکز بالای جمعیت در پایتخت و حوالی آن است.
هلسینکی نه تنها پرجمعیت‌ترین شهر فنلاند است، بلکه مرکز اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور نیز محسوب می‌شود. تراکم جمعیت در هلسینکی نسبت به میانگین کشور بسیار بالاتر است (بیش از ۳۰۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع در شهر هلسینکی)، در حالی که بسیاری از مناطق روستایی فنلاند تراکمی کمتر از ۱۰ نفر در کیلومتر مربع دارند. این تفاوت آشکار بین پایتخت و سایر مناطق، در سفر به فنلاند نیز قابل لمس است؛ هنگامی که در هلسینکی قدم می‌زنید، جنب‌وجوش و زندگی شهری مدرن را حس می‌کنید، در حالی که با فاصله گرفتن از شهر و رفتن به سمت شمال کشور، سکوت طبیعت و فضاهای خالی از جمعیت، جایگزین شلوغی شهر می‌شود.
اگر کشور فنلاند با جمعیت کم خود شما را علاقه‌مند کرده است، ما شما را به سفر به فنلاند دعوت می‌کنیم. تجربه دیدن سرزمین هزار دریاچه و شفق‌های قطبی از نزدیک، ملاقات با مردم آرام و محترم فنلاندی و لمس فرهنگ اصیل اسکاندیناویایی می‌تواند خیلی متفاوت باشد. شما می‌توانید با تور فنلاندیا حتی به صورت ترکیبی با تور اسکاندیناوی به این منطقه سفر کنید و از زیبایی‌های چندین کشور شمال اروپا در یک سفر بهره‌مند شوید. توجه داشته باشید که برای سفر به فنلاند، دریافت ویزا شینگن توریستی الزامی است و باید مطابق قوانین جاری ایران و اتحادیه اروپا اقدام به اخذ ویزا کنید. ما امیدواریم با آگاهی از اطلاعات جمعیتی و فرهنگی فنلاند، سفر شما پربارتر و جذاب‌تر گردد. فنلاند منتظر استقبال گرم شما از سکوت جنگل‌هایش، زلالی دریاچه‌هایش و روشنای شب‌های تابستانی‌اش است.
